Loading
در صفحات راهنمای نرم‌افزار هم افزار (وب، موبایل و دسکتاپ) قابلیت‌های نرم‌افزار معرفی شده‌اند. معمولا برای انجام یک کار لازم است چندین فعالیت انجام شود، در این راهنما مراحل انجام برخی از کارها در هم‌افزا توضیح داده شده‌اند.
کارهای علمی
بر اساس نظریه سامانه دانش فعالیت‌های علمی میانی عبارتند از: یافتن، به کارگیری، انتشار، ساماندهی، ارزیابی، تدوین، تحلیل. در سامانه هم‌افزا روش‌های متنوعی برای انجام این فعالیت‌ها پیش‌بینی شده است که در ادامه برخی از آن‌ها بیان شده‌اند.
یافتن
روش‌های یافتن افراد و مستندات را از جنبه‌های مختلفی می‌توان تشریح کرد:
- شفاهی، مستند
- مستقیم، غیرمستقیم
- فعال، غیرفعال
مراحل یافتن؛ شفاهی، مستند
اولین گام برای یافتن معلومات موردنظر، آگاهی از نشانی آن هاست؛ به عبارت دیگر باید دانست که معلومات موردنظر کجا هستند یا در چه جاهایی باید دنبال آن‌ها گشت. یافتن نشانی «معلومات موردنظر» خود نیاز به معلوماتی مقدماتی برای راهنمایی دارد.
معلومات به دو صورت ممکن است وجود داشته باشند: شفاهی و یا مستند. معلومات مستند، کدگذاری شده و ثبت شده هستند و معلومات شفاهی در ذهن افراد بوده و ممکن است به صورت نهفته یا آشکار باشند.
توالی استفاده از معلومات شفاهی و مستند برای کسب راهنمایی یا یافتن معلومات مورد نظر، در جدول زیر تشریح شده است.
جدول: توالی فعالیت‌های یافتن معلومات
| معلومات راهنمایی | معلومات موردنظر | توضیح | مثال |
| مستند | مستند | محتواهایی وجود دارند که با مطالعه و بهره‌گیری از آن‌ها می‌توان اسناد موردنظر را یافت. | استفاده از کلیدواژه‌ها (برچسب‌ها)، اطلاعات کتابشناسی، مقالات مروری و ... برای یافتن کتاب و مقالات حاوی معلومات موردنظر |
| شفاهی | مستند | با پرس وجو از افراد مطلع، اسناد موردنظر پیدا می‌شوند. | معرفی مقاله‌ای توسط یکی از اساتید مشاور |
| مستند | شفاهی | برای یافتن افرادی که ممکن است معلومات موردنظر را داشته باشند از محتواهای موجود استفاده می‌شود. | پیدا کردن فرد متخصصی از طریق مطالعه سوابق علمی و اجرایی وی و سپس کسب معلومات او از طریق مصاحبه |
| شفاهی | شفاهی | با پرس وجو از افراد مطلع، افرادی که ممکن است معلومات موردنظر را داشته باشند شناسایی می‌شوند. | آشنایی با فردی که در حال انجام پروژه مطالعاتی مشابهی است با معرفی سایر افراد |
در فرایند یافتن معلومات موجود، معمولاً انواع حالت‌ها به صورت مکرر رخ می‌دهند.
مثال: یکی از دوستانتان، کتاب‌ها و صاحب‌نظرانی را به شما معرفی می‌کند؛ با جستجو در اینترنت نیز مقالات و افرادی را پیدا می‌کنید. در مصاحبه با یکی از صاحب‌نظران معرفی شده، علاوه بر اینکه معلوماتی کسب می‌نمایید، کتاب‌ها و صاحب‌نظران دیگری به شما معرفی می‌شوند. با مطالعه اسناد مرتبط با موضوع موردنظر شما کلیدواژه‌های جدیدی می‌یابید که به شما در یافتن افراد و اسناد جدیدی کمک می‌کند و ...
مراحل یافتن؛ مستقیم و غیرمستقیم
برای یافتن فرد یا سند موردنظر، روش‌های متعددی وجود دارند که می‌توان آن‌ها را به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم‌بندی کرد. در روش‌های غیرمستقیم، افراد یا اسناد موردنظر به واسطه سایر اسناد، گروه‌ها و افراد پیدا می‌شوند.
در تصویر زیر توالی روش‌های مستقیم و غیرمستقیم نشان داده شده است.
روش‌های یافتن افراد و اسناد عبارت‌اند از:
- مستقیم: برای یافتن افراد، گروه‌ها و اسناد می‌توان از روش‌های ناوبری (جستجوی واژه‌ها، برچسب‌ها و ...) استفاده کرد. به عنوان مثال تخصص‌هایی که هر فرد در زبانه درباره (در صفحه کاربری خودش) درج می‌کند، برچسب‌هایی هستند که از طریق آن‌ها می‌توان افراد موردنظر را یافت. فهرست برچسب‌ها در نوار ناوبری قرار دارد.
- یافتن یک سند از طریق سایر اسناد: با استفاده از دریچه ناوبری، پیوندهای درون متن و همچنین ارجاعات، می‌توان اسناد مرتبط با یک سند را یافت.
- یافتن افراد از طریق اسناد: نویسنده یک سند، کسانی که سندی را پسندیده‌اند، درباره آن اظهارنظر کرده‌اند و ... معلوماتی مرتبط با موضوع آن سند دارند؛ بنابراین با یافتن اسناد مناسب، سرنخ‌هایی از افراد موردنظر نیز به دست می‌آید.
- یافتن اسناد از طریق افراد: در زبانه معرفی هر فرد، امکان درج تألیف‌های وی وجود دارد. زبانه گزیده‌ها در صفحه شخصی فرد شامل صفحات پسندیده شده، کتاب‌ها و مقالات خوانده شده و برگزیده او است. همچنین با استفاده از ابزارهایی مانند پرسش و نظر می‌توان اطلاعاتی را از افراد کسب کرد.
- یافتن یک فرد از طریق سایر افراد: افرادی که برخی از تخصص‌های یک فرد را تأیید کرده اند،ممکن است در موضوع تخصص‌های مذکور صاحب نظر باشند. گاهی ممکن است یکی از کاربران، فردی را مرتبط با تخصص‌ها و یا علایق شما بداند و او را به شما معرفی کرده باشد. افراد معرفی شده به شما در زبانه «افراد مرتبط» و همچنین زبانه «دیوار» در صفحه شخصی شما درج می‌شوند.
- یافتن گروه‌ها از طریق افراد: با بررسی گروه‌هایی که یک فرد صاحب نظر عضو آن‌ها است، با گروه‌های مناسب آشنا می‌شوید. عضویت‌های یک فرد در زبانه معرفی صفحه شخصی اوست. همچنین ممکن است یکی از کاربران، گروهی را مرتبط با تخصص‌ها و یا علایق شما بداند و آن گروه را به شما معرفی کرده باشد. گروه‌های معرفی شده به شما در زبانه «گروه‌های مرتبط» و همچنین زبانه «دیوار» در صفحه شخصی شما درج می‌شوند.
- یافتن افراد از طریق گروه‌ها: بررسی اعضای گروه‌هایی که امتیاز بالایی دارند؛ به آشنایی افراد صاحب نظر کمک می‌کند. نام اعضای هر گروه در زبانه «درباره گروه» ارائه شده است.
- یافتن یک گروه از طریق سایر گروه‌ها: ممکن است در زبانه معرفی یک گروه، سایر گروه‌های مرتبط معرفی شده باشند.
- یافتن اسناد از طریق گروه‌ها: زبانه گزیده‌ها در صفحه گروه‌ها حاوی اسناد پسندیده شده، دنبال شده و همچنین کتابخانه‌های تخصصی مرتبط با موضوع فعالیت گروه است.
- یافتن گروه‌ها از طریق اسناد: موضوع و کیفیت محتواهایی که توسط گروه‌ها تولیدشده یا در حال تولید هستند، حاکی از تخصص گروه‌ها است؛ بنابراین با ملاحظه محتواهای تولیدشده توسط گروه‌ها، می‌توان گروه‌های مناسب را یافت.
پس ازاینکه فردی را یافتید برای آشنایی و بررسی تناسب اطلاعات و دانش او با نیازهای موردنظر خودتان، از روش‌های زیر استفاده کنید:
- بازدید از صفحه شخصی: در زبانه معرفی، سوابق کاری، سوابق تحصیلی، تألیف‌ها و ... درج می‌شوند؛ زبانه مطالب شامل نوشته‌ها و اظهارنظرها است؛ زبانه گزیده‌ها شامل صفحات پسندیده شده، کتاب‌ها و مقالات خوانده شده و کتابخانه‌های تخصصی است.
- بررسی تأیید کنندگان تخصص‌های او: در زبانه معرفی تخصص‌هایی که هر فرد برای خود اعلام نموده و تأیید سایر کاربران نمایش داده می‌شود. با کلیک کردن بر روی هر فرد، وارد صفحه شخصی فرد تأییدکننده می‌شوید.
- پرسیدن از خودش: از طریق ابزار پرسش در صفحه شخصی فرد یا ابزار تماس می‌توانید پرسش‌هایی درباره زمینه‌ها و علایق دانشی و کاری فرد مورد نظر مطرح نمایید.
- پرسیدن از دیگران: از کسانی که صفحه فرد موردنظر را پسندیده‌اند، دنبال می‌کنند، تخصص هایش را تأیید کرده‌اند و یا هم گروهی هایش می‌توانید سؤالاتی برای آشنایی بیشتر بپرسید.
برای آشنایی با یک گروه، علاوه بر بررسی مباحث درج شده در زبانه مطالب گروه، خوب است زبانه گزیده‌ها و هم چنین صفحات اعضای گروه را ملاحظه نمایید.
روش‌های یافتن؛ فعال و غیرفعال
برای یافتن محتوای موردنظرتان از دو رویکرد می‌توانید استفاده کنید: فعال، غیرفعال. در رویکرد فعال شما برای یافتن مطالب حرکت می‌کنید و در رویکرد غیرفعال، مطالب متناسب با نیاز شما به سوی شما حرکت می‌کنند.
برای یافتن مطالب با رویکرد فعال، از روش‌های ناوبری استفاده کنید: جستجو، برچسب‌ها، درگاه‌ها، دریچه‌ها و گزیده‌ها.
برای یافتن مطالب با رویکرد غیرفعال، از روش‌های زیر استفاده کنید:
- دنبال کردن افراد و گروه‌هایی که در حوزه مورد نظر تخصص دارند.
- طرح سؤال، مسئله و ایده برای اظهارنظر دیگران
با دنبال کردن صفحات اسناد، افراد و گروه‌هایی که با نیازهای اطلاعاتی و دانشی شما تناسب دارند؛ مطالب نوشته شده در این صفحات در دیوار شما نیز درج می‌شود، بنابراین همواره در جریان آخرین مباحث مرتبط قرار خواهید گرفت.
همیاری برای یافتن معلومات
فعالیت‌های سایر افراد در هم‌افزا به شما برای یافتن معلومات موردنظر کمک می‌کند؛ شما نیز با انجام فعالیت‌های مشابه می‌توانید به دیگران کمک کنید؛ برای کمک به دیگران، این کارها را انجام دهید:
- پسندیدن و دنبال کردن صفحات خوب؛ شما با پسند کردن و دنبال کردن صفحات موردنظرتان، اطلاعاتی تولید می‌کنید که برای امتیازدهی به آن صفحات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ایجاد کتابخانه تخصصی (در زبانه گزیده‌ها در صفحه شخصی خودتان)
- معرفی صفحات خوب به دیگران؛ ازجمله صفحات افراد و گروه‌ها و صفحه خودتان
- پاسخ به پرسش ها
- اظهارنظر درباره محتوای صفحات، ایده‌ها و مسائل مطرح شده
- تائید تخصص‌های مورد قبول شما در زبانه معرفی افراد
- تکمیل و به‌هنگام‌‌سازی زبانه معرفی خودتان
- عضویت در گروه‌های تخصصی
- نوشتن مطالب مورد نیاز مخاطبانتان در صفحه مطالب
- ایجاد گروه‌های تخصصی
کیفیت یافته ها
کسب دانش از طریق یافتن معلومات موجود و مطالعه آن‌ها، معمولاً هزینه کمتری در بردارد. البته ممکن است اطلاعات ناقص یا نادرستی را در ذهن بنشانند؛ هم چنین ممکن است معلومات مستند، در دسترس نباشند. اگر معلومات موجود در دسترس نبوده، یا کیفیت آن‌ها اشکال داشته باشد؛ باید به کشف واقعیت، برای کسب معلومات مورد نیاز پرداخت.
تدوین
تدوین دانش، دو جنبه دارد: محتوا و ارائه. در تدوین محتوا آنچه در ذهن داریم را بیان می‌کنیم و در ارائه، به سهولت درک و استفاده محتوا برای مخاطب باید توجه کنیم. محتوا به صورت تصویر، نوشته، صوت و یا ترکیبی از آن‌ها (چندرسانه‌ای)؛ در سبک‌های متنوع و قالب‌های متعددی مانند وب، کتاب (چاپی و الکترونیکی)، پوستر (اینفوگرافی، استوری بورد و …)، فیلم و ... می‌تواند ارائه شود.
مثال: نظریه گراف (که یکی از نظریات ریاضی است) در یک کتاب مرجع به صورت کاملاً انتزاعی تدوین می‌شود و برای متخصصان ریاضی مناسب است. همین نظریه را برای دانش آموزان و دانشجویان می‌توان به صورت یک کتاب یا فیلم آموزشی با جزییاتی کمتر و در سطوح مقدماتی تا پیشرفته در قالب چندین درس ارائه نمود. کتاب آموزشی، حاوی تصاویر و مثال‌های بیشتری نسبت به کتاب مرجع است؛ روند بیان نکات نیز در این دو کتاب متفاوت است.
فعالیت تدوین شامل، بهبود محتواهای موجود و تولید محتوای جدید است. تا حد امکان باید به جای تولید محتوا با عناوین جدید، مطالب موجود را اصلاح و تکمیل نمود تا انبوهی از محتواهای مشابه پدید نیایند. البته برخی از محتواها در چرخه عمرشان به جایی می‌رسند که باید بازنگری اساسی شده یا حذف شوند. اگر در موضوعی محتواهای تدوین شده‌ای وجود دارد تا حد امکان باید آن‌ها را بهبود بخشید؛ اما اگر محتواهای موجود نیاز به بازنگری اساسی داشته باشند، تدوین محتوای جدید ضرورت می‌یابد که در این موارد محتواهای قبلی باید کنار گذاشته شوند.
بهبود محتواهای موجود شامل چند محور است:
- ویرایش متن: فنی، زبانی- ساختاری، محتوایی
- اصلاح محدوده
- تغییر صورت
امکانات فراهم شده در هم‌افزا برای بهبود محتواهای موجود و تولید محتوای جدید عبارت‌اند از:
- چارچوب‌ها: برای تولید و اصلاح محتوا از چارچوب استفاده نمایید. در هنگام ایجاد موضوع جدید، با انتخاب نوع موضوع، چارچوب انتخاب می‌شود. اگر برای محتوای موردنظر شما، «نوع موضوع» مناسبی وجود ندارد، از میز راهنما کمک بگیرید، میز راهنما یا چارچوب مناسبی به شما معرفی می‌کند یا اقدامات لازم برای طراحی چارچوب مناسب را پیگیری می‌نماید.
- مفاهیم: برای بیان محتوا از مفاهیم قید شده در سامانه مفاهیم استفاده نمایید تا یکپارچگی مفهومی محتوا با سایر محتواها حفظ شود.
- با استفاده از ابزار «تطبیق مفاهیم»، انطباق مفاهیم بکار رفته در متن با مفاهیم تعریف شده در سامانه را بررسی نمایید. یکی از موارد ویرایش محتوایی، استفاده از مفاهیم تعریف شده در سامانه است.
- ویرایش خودکار: ویرایشگر هم‌افزا برخی از ویرایش‌های فنی را به طور خودکار انجام می‌دهد.
- تنظیم دسترسی: امکانات متعددی برای عدم نمایش محتواهای ناقص برای عموم کاربران پیش‌بینی شده است. این امکانات عبارت‌اند از: ذخیره موقت در ویرایشگر، محدود کردن نمایش صفحه برای عوامل (نویسنده، ناظر، داور و ...) و ایجاد صفحات غیررسمی. بدین ترتیب برای ایجاد محتوای جدید می‌توان از همان ابتدا، صفحه‌هایی را ایجاد نمود و دسترسی نمایش صفحه را محدود کرد. برای ویرایش صفحات نیز امکان تنظیم دسترسی وجود دارد.
- گروه: می‌توان یک یا چند گروه در بخش اشخاص با موضوع موردنظر ایجاد نمود؛ تا با تبادل نظر، به تدریج دانش لازم شکل بگیرد.
- ارجاع: با استفاده از ابزار یادداشت (که برای فیش برداری هم مناسب است) می‌توانید مطالبی را از متون مختلف برداشت کرده و در جای دیگری درج نمایید. اطلاعات «ارجاع» متن استفاده شده به طور خودکار ثبت می‌شود.
ایجاد صفحه برای تدوین محتوای جدید از طریق ابزار «موضوع جدید» انجام می‌شود.
همیاری برای تدوین
برای کمک به دیگران برای تدوین محتوا اقدامات زیر انجام دهید:
- اگر در موارد فاصله، نیم فاصله، یا غلط‌های املایی، اشتباه‌هایی برخورد کردید، از طریق ابزار «اشتباه» این موارد را اعلام نمایید تا علاوه بر اصلاح موردی، به پایگاه داده ویرایشگر اضافه شود.
- نظرات خود در مورد محتواهای موجود را بیان کنید؛ برای این کار از ابزار نظر و یا زبانه دیوار در صفحات مورد نظر استفاده نمایید.
همکاری برای تدوین
برای همکاری در تولید یا بهبود محتوا، آمادگی خود را از طریق ابزار همکاری در صفحه مربوطه امکان‌پذیر است. با کلیک کردن بر روی ابزار همکاری، فهرستی از کارهای مورد انتظار نمایش داده می‌شود که یک یا چند مورد را می‌توان انتخاب نمایید.
تولید یا بهبود محتوا در قالب یک پروژه انجام می‌شود. برای آگاهی از پروژه‌های تولید و بهبود محتوا، درگاه پروژه‌ها را ملاحظه نمایید. برای راهنمایی بیشتر از میز راهنما کمک بگیرید.
اگر می‌خواهید پروژه جدیدی را پیشنهاد دهید، ایده خود را در زبانه دیوار درگاه پروژه‌ها مطرح کنید.
تناظر محتوای تدوین شده با دانش
معمولاً بخش عمده‌ای از دانش افراد تدوین نمی‌شود؛ البته در برخی از موارد، ضرورت هم ندارد. عدم ضرورت تدوین دو دلیل می‌تواند داشته باشد:
- دانش موردنظر، جدید نبوده و تدوین‌های خوبی از آن‌ها در دسترس است.
- دانش موردنظر، ارزش قابل ملاحظه‌ای ندارد.
- روش‌های بهتری برای انتشار و یا یادآوری دانش مورد نظر وجود دارند. با تدوین دانش، معلومات به صورت متون، تصاویر و ... ثبت می‌شوند تا امکان مطالعه مجدد (برای صاحب دانش) و یا به اشتراک گذاری دانش فراهم شود. حال اگر این دو هدف منتفی شوند دیگر ضرورتی برای تألیف وجود نخواهد داشت.
مثال: فردی که در یک کارگاه آهنگری کار می‌کند، ممکن است با مطالعه، آموزش و یا سعی و خطا دانش و مهارتی درباره نحوه جوشکاری به دست آورد. با توجه به این که محتوای گسترده و متنوعی درباره جوشکاری وجود دارد، نگارش روش جوشکاری ضرورتی ندارد، هم چنین با توجه به ارتباط نزدیکی که بین کارکنان کارگاه وجود دارد، تجارب آن‌ها بدون نیاز به نوشتن و از طریق صحبت‌ها و مشاهده نحوه کار منتقل می‌شود. حال اگر یکی از کارکنان این کارگاه بخواهد یک دوره آموزشی برگزار نماید و محتوای آموزشی متناسب با کارآموزان خود پیدا نکند، تألیف یک جزوه در مورد جوشکاری ضرورت می‌یابد.
در مواردی نیز که لازم است دانشی تدوین شود؛ معمولاً به دلیل ضعف آگاهی، توانایی و یا انگیزه صاحب دانش، همه آن چه باید تدوین شود، تدوین نمی‌شوند؛ بنابراین محتوای تدوین شده تقلیل یافته است؛ یا به دلایل عدم ضرورت یا بر اثر نقص در تدوین.
کیفیت محتوای تدوین شده بستگی به کیفیت دانش و هم چنین کیفیت تدوین دارد. اگر دانشی جامعیت، یکپارچگی، صحت، دقت و آشکاری کافی را نداشته باشد؛ کیفیت محتوای تدوین شده نیز کاهش خواهد یافت؛ علاوه بر این در نحوه تدوین نیز ممکن است خطاهایی وجود داشته باشد که کیفیت را کاهش دهد. البته در هنگام تدوین محتوا چالش‌های کیفیت دانش پدیدار می‌شوند که بازخورد لازم را برای کسب دانش فراهم می‌کنند؛ به عبارت دیگر در مواردی که فهم کاملی از یک موضوع وجود ندارد، می‌توان با تدوین محتوا و تلاش برای رعایت معیارهای کیفیت در تدوین محتوا، ابعاد مختلف موضوع را شکافت تا فهم کامل‌تری حاصل شود.
ساماندهی
ساماندهی معلومات، چینش و ارتباط دهی معلومات برای افزایش تناظر با واقعیت و بهبود بازیابی است. ساماندهی هم برای معلومات درون ذهن و هم برای محتواهای فضای رسانه موضوعیت دارد. البته این دو نوع ساماندهی بر یکدیگر اثر می‌گذارند؛ هر چه معلومات در ذهن سامان یافته‌تر باشند، ساماندهی محتواهای مدون نیز ساده‌تر است و از طرف دیگر در حین ساماندهی اطلاعات، ذهن نیز ساماندهی می‌شود.
افزایش تناظر با واقعیت تأکید بر این نکته است که دانش، الگوی ذهنی واقعیت است و محتواهای تدوین شده نیز، تصویر الگوی ذهنی در فضای رسانه هستند.
امکانات فراهم شده در هم‌افزا برای ساماندهی عبارت‌اند از:
- تقسیم‌بندی موضوعات: برای تقسیم‌بندی می‌توان از چارچوب تقسیم‌بندی استفاده نمود.
- روابط: روابط متنوعی در سامانه هم‌افزا طراحی شده‌اند که به طور عمومی قابل استفاده هستند. اگر روابط مورد نظر خود را پیدا نمی‌کنید، برای مشاوره درباره استفاده از روابط موجود یا پیشنهاد رابطه جدید از میز راهنما کمک بگیرید.
- برچسب‌ها: برچسب‌های متنوع و متعددی در سامانه هم‌افزا طراحی شده‌اند که به طور عمومی قابل استفاده هستند. اگر لازم باشد می‌توانید برچسب‌هایی اختصاصی برای خود یا گروه‌هایی که در آن عضو هستید ایجاد نمایید. برای طراحی برچسب‌های جدید از چارچوب اصطلاح نامه استفاده نمایید.
- درگاه‌ها: برای موضوع‌های گسترده و مهم، از یک یا چند درگاه استفاده کرده و پیوندهای صفحات مرتبط را با دسته‌بندی مناسب در آن‌ها درج کنید.
- پودمان‌ها: از کنار هم گذاشتن چندین صفحه می‌توان بسته‌ای از صفحات را در قالب کتاب، گزارش و ... را ایجاد نمود. پودمان‌ها برای «تدوین گروهی یک سند» و «کنار هم قرار گرفتن مطالب برای تشکیل یک محتوای پیوسته» کاربرد دارند. اگر دسترسی لازم را داشته باشید، می‌توانید با استفاده از ابزار «موضوع جدید» یک پودمان جدید ایجاد کنید و صفحات موردنظرتان در آن قرار دهید.
- پیشنهاد موضوع جدید: اگر برای تکمیل محتواهای موجود، لازم باشد موضوع جدیدی تعریف شود؛ پیشنهاد موضوعات جدید در زبانه دیوار درگاه تقسیم‌بندی موضوعات قابل ارائه است.
انواع روابط بین صفحات عبارت‌اند از:
- نسبتی (عام و خاص، کل و جزء و ...)
- هم ارزی، مترادف و ...
- مقداری: علت و معلولی، همبستگی
- متن اصلی- ترجمه. ممکن است یک متن (مثلاً یک کتاب) دارای چند ترجمه باشد.
- نشریه- مقاله
- همایش- مقاله
- سند- عامل (نویسنده، ناشر، مدرس، دانشجو و ...)
- اسناد پی درپی: مانند گزارش‌های ادواری در مورد یک موضوع، جلدهای یک کتاب
- چارچوب- نمونه؛ چارچوب- قالب
- فرد- گروه - سازمان: مانند عضویت یک فرد در یک گروه، شاغل بودن فرد در یک سازمان، تحصیل کردن فرد در یک سازمان
- روابط بین افراد: مانند در حلقه بودن، هم گروه بودن، دنبال کردن، پسندیدن، همکار بودن در یک سازمان، همکار بودن در یک مقاله یا کتاب
- صورت‌های متعدد از یک محتوا: مانند صفحه یک کتاب چاپ شده در بخش اسناد با محتوای آن کتاب در بخش دانشنامه
همیاری برای ساماندهی
برای کمک به دیگران برای ساماندهی محتوا، اقدامات زیر انجام دهید:
- از طریق ابزار نظر یا زبانه دیوار صفحات مربوطه، ایده‌ها و پیشنهادهای خود را در مورد اصلاح محدوده موضوعات، روابط بین آن‌ها و برچسب‌های به بحث بگذارید. هم چنین می‌توانید از «ابزار خطا» برای اعلام اشتباهات استفاده نمایید.
- صفحاتی که می‌توانند به یک درگاه اضافه یا حذف شوند را در دیوار همان درگاه پیشنهاد نمایید.
- برچسب‌هایی جدیدی را از طریق درگاه اصطلاح‌ها پیشنهاد دهید.
- در دیوار صفحه برچسب نظراتی را در مورد کاربردهای آن برچسب و روابط آن با سایر برچسب‌ها را بیان نمایید. هر برچسب (اصطلاح) یک صفحه دارد.
- در زبانه گزیده‌های صفحه شخصی خود یا گروه‌هایی که مدیر آن هستید کتابخانه‌های تخصصی ایجاد نمایید.
همکاری برای ساماندهی
برای همکاری در ساماندهی محتوا، آمادگی خود را از طریق میز راهنما اعلام نمایید.
ارزیابی
چهار رویکرد برای ارزیابی کیفیت دانش یا ضرورت انجام فعالیت‌های علمی قابل استفاده است:
- سطح تعقل و دانش ارائه دهندگان
- فرایند پژوهش
- محتواهای ارائه شده یا قابل ارائه
- نتایج به کارگیری
هرکدام از این رویکردها فوایدی دارند و در مواردی می‌توان از چند رویکرد استفاده کرد. امکانات فراهم شده در هم‌افزا برای ارزیابی عبارت‌اند از:
- امتیاز صفحه: شاخص‌هایی که بر اساس پسندها، اظهارنظرها، دنبال کردن‌ها و ... برای هر صفحه محاسبه می‌شوند، اطلاعاتی از کیفیت آن صفحه را در بردارند.
- فرایندها: سیر تکمیل محتوا می‌تواند در قالب یک فرایند مدیریت شود و فعالیت‌های داوری در فرایند پیش‌بینی شوند. نکات تأکید شده در چارچوب‌ها را می‌توان به عنوان معیارهای خاتمه هر مرحله از فرایند در نظر گرفت که به صورت فرم طراحی و در مدیریت فرایند به کار گرفته می‌شود.
- دیوار: هر صفحه دارای زبانه دیوار هست که می‌تواند محلی برای بحث درباره کیفیت محتوا باشد.
- نظرسنجی: امکان طراحی انواع فرم‌ها و نمایش آن‌ها در مراحل مورد نظر وجود دارد که می‌توانند به صورت پرسشنامه عمومی یا اختصاصی (قابل نمایش برای برخی از صاحب‌نظران) استفاده شود.
- چارچوب: از چارچوب‌ها می‌توان به عنوان مرجعی برای استانداردسازی استفاده نمود. محتواهایی که بر اساس چارچوب‌های مناسب تولید شوند، از کیفیت بالاتری برخوردار هستند.
- درگاه روش‌های تحقیق: انواع روش‌های تحقیق در این درگاه دسته‌بندی شده‌اند. با بررسی هر یک از روش‌های تحقیق، می‌توان با تناسب و الزامات یک روش برای کاربردهای موردنظر آشنا شد.
- گزارش‌های به کارگیری دانش: گزارش‌هایی که در پی به کارگیری دانش ارائه می‌شوند، ممکن است دربردارنده نکات قابل توجهی باشند.
همیاری برای ارزیابی
برای کمک به دیگران در ارزیابی محتوا، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- از طریق ابزار نظر یا زبانه دیوار در صفحات مربوطه نظرات خود را بیان کرده و یا به بحث بگذارید.
- نظراتی که درباره ارزیابی محتواها نوشته شده را مطالعه نموده و در صورت لزوم با استفاده از ابزار پسند تأیید نموده و یا نظر خود را اضافه نمایید.
- صفحاتی که از کیفیت مناسبی برخوردار هستند را با ابزار پسند تأیید کنید.
- تخصص‌های افراد را (که در صفحه‌های شخصی شان بیان کرده اند) ملاحظه نموده، در صورت لزوم تأیید کنید.
همکاری برای ارزیابی
برای همکاری در ارزیابی محتواها، آمادگی خود را اعلام نمایید. اعلام آمادگی از طریق ابزار همکاری در صفحه مربوطه امکان‌پذیر است. با کلیک کردن بر روی ابزار همکاری، فهرستی از کارهای مورد انتظار نمایش داده می‌شود که یک یا چند مورد را می‌توان انتخاب نمایید.
برای آگاهی از پروژه‌هایی که در مرحله ارزیابی هستند و یا پرسشنامه‌های فراخوان شده، درگاه پروژه‌ها را ملاحظه نمایید.
اگر موضوع خاصی برای همکاری انتخاب نکرده‌‌اید و می‌خواهید از کارهای قابل انجام مطلع شوید با میز راهنما تماس بگیرید.
انتشار
انتشار معلومات به روش‌های متعددی مانند سخنرانی، تدریس، تدوین محتواهای مکتوب و ... امکان‌پذیر است. برای انتشار معلومات، قابلیت‌های زیر در هم‌افزا فراهم شده است:
- ایجاد صفحه جدید برای بارگذاری محتوای سخنرانی‌ها، کتاب‌ها و ...
- پیاده‌‌سازی مذاکرات جلسات درون صفحه مطالب گروه
- بازنشر مطالب نوشته شده در دیوارها
- قرار دادن پیوند صفحات مورد نظر در زبانه گزیده صفحه شخصی و صفحه گروه
- استفاده از ابزار معرفی برای آشنایی سایر کاربران با صفحه موردنظر
البته در برخی از موارد لازم است زمان انتشار و محتوای قابل انتشار مدیریت شود که برای این موارد نیز قابلیت‌های متعددی از طریق ابزار تنظیم و مدیریت فرایندها فراهم است.
همیاری برای انتشار
برای کمک به دیگران در تحلیل انتشار دانش و اطلاعات اقدامات زیر انجام دهید:
- مطالبی که برای برخی افراد مناسب می‌بینید، به آن‌ها معرفی کنید.
- تألیفات، ترجمه‌ها و سایر دستاوردهای علمی خود را (با ابزار ایجاد موضوع جدید) بارگذاری نمایید.
همکاری برای انتشار
برای اطلاع از کارهای قابل انجام، با میز راهنما تماس بگیرید.
تحلیل
فعالیت تحلیل عمدتاً متمرکز بر تفکر و تعقل است. امکانات پیش‌بینی شده برای تحلیل عبارت‌اند از:
- برقراری انواع روابط بین مسائل در راستای شناسایی شبکه مسائل
- دسته‌بندی و ایجاد روابط سلسله‌مراتبی بین ایده ها
- برقراری ارتباط بین ایده‌ها و مسائل
- استنتاج ایده‌ها و مسائل از رویدادها
- استفاده از چارچوب‌ها برای بهره‌گیری از تحلیل‌های تعبیه شده در آن ها
- استفاده از درگاه روش‌های تحقیق برای آشنایی با کاربردهای انواع روش‌های تحقیق و انتخاب روش تحقیق مناسب.
- جمع سپاری با استفاده از ابزارهای پرسش و ایجاد گروه‌های تخصصی
امکانات اول تا چهارم به طور تخصصی در بخش تحلیل سامانه هم‌افزا تعبیه شده است.
همیاری برای تحلیل
برای کمک به دیگران در تحلیل مسائل و ایده‌ها اقدامات زیر انجام دهید:
- رویدادهایی که حاوی نکات ارزنده‌ای هستند را در بخش تحلیل درج کنید.
- ایده‌ها و مسائل نهفته در رویدادهای ثبت شده در بخش تحلیل را استخراج نمایید.
- ارتباط بین ایده‌ها، مسائل را برقرار کنید.
- چارچوب‌هایی که با توجه به ایده‌ها و مسائل مطرح شده باید اصلاح شوند را مشخص کرده و پیشنهادهای لازم را (در دیوار صفحات آن چارچوب‌ها) ارائه نمایید.
- نظرات خود در مورد مسائل و ایده‌های موجود را بیان کنید.
همکاری برای تحلیل
با توجه به اهمیت و حجم مسائل و ایده‌هایی که در بخش تحلیل ارائه می‌شوند، موضوعات مهم شناسایی شده و پروژه‌های تحلیل تعریف می‌شوند.
فهرست پروژه‌های تحلیل در درگاه تحلیل ارائه می‌شود. برای همکاری در پروژه‌های تحلیل، آمادگی خود را اعلام نمایید.
اگر می‌خواهید پروژه تحلیلی جدیدی را پیشنهاد دهید، ایده خود را در زبانه دیوار درگاه تحلیل مطرح کنید.
به کارگیری
دانش درنهایت باید بکار گرفته شود. به کارگیری دانش یعنی استفاده از دانش برای مداخله در فضای واقعیت. استفاده از دانش برای کسب آگاهی و یا تولید دانش‌های دیگر، بهره‌گیری از دانش محسوب می‌شود؛ اما به کارگیری دانش محسوب نمی‌شود.
هر چه کیفیت دانش بیشتر باشد، امکان به کارگیری و موفقیت بیشتر می‌شود؛ بنابراین به طور عمومی، تمام قابلیت‌هایی که برای کسب و ارتقای کیفیت دانش مفید باشد برای به کارگیری دانش نیز مفید است.
حفظ سوابق به کارگیری دانش، هم برای ارزیابی معلومات قابل استفاده است و هم برای درس آموزی از تجارب. امکانات پیش‌بینی شده در هم‌افزا برای حفظ سوابق به کارگیری دانش عبارت‌اند از:
- گزارش‌های اجرا: برخی از صفحه‌ها مانند صفحه‌های برنامه‌های راهبردی و پروژه‌ها دارای زبانه گزارش هستند که برای ثبت گزارش‌های اجرا مورداستفاده قرار می‌گیرند.
- گزینه‌های تجربه و به کارگیری در ابزار نظر: ابزار نظر که در همه صفحات قابل استفاده است دو گزینه تجربه و به کارگیری دارد و این دو گزینه برای ثبت تجارب عملی در یک موضوع و همچنین گزارش به کارگیری و نتایج حاصل از به کارگیری محتوای یک صفحه یا قسمتی از صفحه قابل استفاده است.
- ایجاد صفحه مستقل: برای گزارش‌های مفصل، می‌توان چارچوب طراحی کرده و گزارش را به عنوان یک محتوای مستقل تدوین نمود.
دریافت و نمایش داده ها
با استفاده از فرم‌ها و همچنین بارگذاری فایل‌های اکسل می‌توان داده‌هایی را وارد نرم‌افزار کرده و آن‌ها را به صورت جدول یا نمودار نمایش داد. مراحل این کار عبارت‌اند از:
- تعریف ماتریس داده‌ها: ابتدا باید داده‌های مورد نظر در قالب یک ماتریس تعریف شوند. به عبارت دیگر باید سطرها و ستون‌هایی تعریف شود که هر یک از سلول‌های این ماتریس متناظر با یکی از داده‌ها باشد. این مرحله در خارج از نرم‌افزار هم‌افزا انجام می‌شود.
- ورود داده‌های درون اکسل: اگر داده‌های مورد نظر آماده هستند، درون یک شیت اکسل درج نوشته شده و با استفاده از ابزار «بارگذاری» (که نوار ابزارها قرار دارد) بارگذاری می‌شود.
- ورود داده‌ها با فرم: ورود داده‌ها با فرم خود شامل 2 مرحله است:
- ایجاد فرم: با استفاده از ابزار «فرم» (که نوار ابزارها قرار دارد) فرمی طراحی می‌شود که پرسش‌های آن همان ستون‌های ماتریس تعریف شده بوده و هر بار که این فرم پر می‌شود، داده‌های یک سطر از ماتریس ثبت می‌شود. روش طراحی فرم در راهنمای نرم‌افزار هم‌افزا بیان شده است.
- دسترسی به فرم: فرم‌های طراحی شده در میز کار و همچنین در صفحاتی که درج شوند در دسترس مخاطب خواهند بود:
- میز کار: فرم طراحی شده در میزکار صفحه مرتبط با فرم و همچنین میز کار صفحه کاربری شما قرار می‌گیرد. در قسمت فرم‌های میز کار، می‌توانید بر روی عنوان فرم مورد نظر کلیک کنید تا فرم باز شود.
- صفحات: وارد صفحه‌ای که می‌خواهید فرم در آنجا نمایش داده شود، شوید و بر روی ابزار ویرایش کلیک کنید تا ویرایشگر باز شود. با استفاده از ابزار درج در ویرایشگر، فرم مورد نظر خود را در این صفحه درج نمایید. روش درج فرم در صفحه در راهنمای نرم‌افزار هم افزا بیان شده است.
- ثبت اطلاعات در فرم‌ها: فرم‌ها درون پنجره یا صفحه (بسته به انتخاب روش درج فرم) نمایش داده می‌شوند. مخاطبان با بازکردن فرم و وارد کردن اطلاعات در آن، ماتریس داده‌ها را ایجاد می‌کنند.
- نمایش داده‌ها: صفحه‌ای را که می‌خواهید داده‌ها در آن نمایش داده شوند را باز کرده و بر روی ابزار ویرایش در آن صفحه کلیک کنید تا ویرایشگر باز شود. با استفاده از ابزار درج در ویرایشگر جدول یا نمودار مورد نظر خود را در این صفحه درج نمایید. روش درج جدول و نمودار در صفحه در راهنمای نرم‌افزار هم افزا بیان شده است.
نکته‌ها:
- صفحه‌ای که پیوند فرم‌ها در آن قرار می‌گیرد، می‌تواند همان صفحه‌ای باشد که داده‌ها در آن نمایش داده می‌شود. همجنین می‌توان دو صفحه جداگانه برای دسترسی به فرم‌ها و نمایش اطلاعات در نظر گرفت.
- می‌توان فرم‌ها را در همان صفحه‌ای که داده‌های در آن نمایش داده می‌شود ایجاد نمود که به این ترتیب دسترسی به فرم‌ها در زبانه میز کار همان صفحه فراهم خواهد شد.
- جداول و نمودارها را می‌توان در همه صفحات درج نمود. علاوه بر این یک نوع صفحه ویژه داشبورد پیش‌بینی شده است که قابلیت‌های بیشتری برای داشبوردها دارد. داشبوردها با استفاده از ابزار «صفحه جدید» ایجاد می‌شوند؛ اگر شما اجازه ایجاد داشبورد داشته باشید، گزینه مربوطه در فهرست کرکره‌ای نوع صفحه برای شما نمایش داده می‌شود.
- داده‌ها ممکن است مربوط به شاخص‌های پایش باشند؛ نحوه طراحی سامانه پایش (شامل شناسایی مخاطبان، طراحی شاخص‌ها و طراحی گزارش‌ها) در چارچوب طرح سامانه پایش تشریح شده است.